Holecistitis

Žučna kesa je organ kruškolikog oblika, smeštena sa desne strane abdomena, ispod jetre. Žučna kesa sadrži žuč, odnosno sok za varenje koji se oslobađa u tanko crevo.

Holecistitis predstavlja upalu žučne kese. U najvećem broju slučajeva, kamenje blokira odvodne puteve iz žučne kese, što dovodi do nakupljanja žuči i izazivaza zapaljenje. Ostali uzroci holecistitisa uključuju promene na žučnim putevima, tumore pankreasa i jetre i određene infekcije.

Ukoliko se upala žučne kese ne leči, može da dovede do teških, ponekada i po život opasnih komplikacija poput rupture žučne kese. Lečenje upale žučne kese često uključuje operaciju uklanjanja žučne kese -holecistektomiju.

Simptomi holecistitisa

Holectistitis je najčešći uzrok akutnog bola u gornjem desnom delu abdomena (stomaka). Takav bol je obično intenzivan i širi se ka desnom ramenu ili ka ledjima, a mogu se javiti i osetljivost stomaka na dodir, mučnina, povraćanje, groznica. Simptomi holecistitisa se često javljaju nakon obroka, posebno obilnog ili masnog.

Uzrok nastanka holecistitisa

Upala žučne kese može biti uzrokovana:

• Kamenom u žučnoj kesi kada holecistitis nastaje kao posledica blokade odvodnih kanala pa se žuč nakuplja, dovodi do uvećanja žučne kese i upale. Pored kamenja, u žučnoj kesi može postojati i gušći sadržaj, mulj, koji nastaje usled nedovoljnog pražnjenja žučne kese.
• Tumorima jetre i pankreasa koji onemogućavaju pravilan tok žuči ka tankom crevu.
• Infekcijama, kao što su bakterijska i parazitarna infekcija u sistemu žučnih kanala.

Glavni faktor rizika za nastanak holecistitisa je postojanje kamena u žuči.

Pored uzimanja podataka o tegobama i zdravstvenom stanju, uz fizikalni pregled koji obavlja lekar, određeni testovi i snimanja su od koristi pri postavljanju dijagnoze holecistitisa:

• Laboratorijske analize krvi
• mogu ukazati na infekciju, pomoći pri ispitivanju funkcije jetre i žučnih puteva
• Ultrazvuk abomena
• Kompjuterizovana tomografija (CT)
• Magnetna rezonanca (MRI) abdomena
• Holangiopankreatografija (MRCP)

Ova snimanja se koriste kako bi se kreirali snimci organa abdomena, žučne kese i žučnih kanala koji mogu pokazati znake holecistitisa ili prisustvo kamenja.

Lečenje holecistitisa

Lečenje upale žučne kese obično podrazumeva boravak u bolnici radi praćenja stanja pacijenta i davanja adekvatne terapije. Lečenje može uključivati:

• Zabranu upotrebe hrane ili pića u početku, do smirivanja simptoma
• Unošenje tečnosti putem infuzija intravenskim putem, što pomaže u sprečavanju dehidracije
• Antibiotike za borbu protiv infekcije
• Analgetike koji pomažu u kontroli bolova dok se upala ne smiri
• Proceduru prikazivanja žučnih puteva i uklanjanja kamenja koja se naziva endoskopska retrogradna holangiopaktreatografija
• ERCP. Ova procedura koristi kontrast kako bi se istakli žučni kanali, endoskop i druge instrumentne za uklanjanje kamenja koji blokiraju žučne kanale, a izvodi je lekar specijalista u uslovima anestezije.
• Drenažu žučne kese, kada operacija uklanjanja žučne kese nije opcija, a potrebno je drenirati žuč kako bi se uklonila infekcija. Najčešće se drenaža vrši preko katetera koji se kroz kožu uvede do žučne kese, a spolja poveže sa kesom za sakupljanje žuči. Drenažu je moguće načiniti i endoskopskom procedurom (kroz usta) i postaviti unutrašnji drenažni sistem. Ove procedure dovode do smanjenja simptoma, ali se zapaljenje često vraća, pa se lečenje može nastaviti operacijom uklanjanja žučne kese.
• Holecistektomiju, operaciju uklanjanja žučne kese. Ova procedura se najčešće vrši laparoskopski, obično podrazumeva nekoliko sitnih rezova na stomaku. Procedura kod koje se pravi veliki rez na stomaku se retko izvodi, kod određenih slučajeva. Nakon uklanjanja žučne kese koja predstavlja rezervoar žuči, žuč ide iz jetre u tanko crevo i pomaže varenje hrane.

Komplikacije holecistitisa

Ukoliko se holecistitis ne leči, mogu se javiti brojne komplikacije:

• Infekcija sadržaja žučne kese sa stvaranjem gnoja.
• Gangrena žučne kese koja spada među češće komplikacije i podrazumeva odumiranje tkiva/nekrozu zida žučne kese. Ova komplikacija se češće javlja kod starijih ljudi, odlaganja lečenja/hirurgije, osoba sa dijabetesom.
• Perforacija žučne kese kada dolazi do pucanja zida žučne kese usled oticanja, infekcije ili odumiranja tkiva zida žučne kese, sa izlivanjem sadržaja u trbušnu duplju. Nakon pucanja zida žučne kese može nastati i ograničena gnojna kolekcija uz zid žučne kese, u nekim slučajevima i kanal kojim se sadržaj iz žučne kese prazni u crevo ili žučne kanale.

Prevencija holecistitisa

Rizik od nastanka holecistitisa se može smanjiti preduzimanjem određenih koraka:

• Gubitak telesne težine treba da je postepen. Nagli gubitak težine povećava rizik od nastanka kamenja u žuči.
• Gojaznost se takodje smatra faktorom rizika za nastanak kamenja u žučnoj kesi, pa je održavanje optimalne telesne težine poželjno.
• Uravnotežena ishrana sa manje masti.

Autor: dr Katarina Đinđić